Nhìn lại chặng đường thực thi chính sách bảo hiểm thất nghiệp trong thời gian qua, việc thực hiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp ở tỉnh Kon Tum đã chứng tỏ tính ưu việt trong việc trợ giúp người lao động vượt qua khó khăn trong cuộc sống, được tư vấn, giới thiệu việc làm, được hỗ trợ học nghề, hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề để duy trì việc làm cho người lao động. Tính từ năm 2015 đến nay, số người nộp hồ sơ hưởng bảo hiểm thất nghiệp là 6.223 người, số người có quyết định hưởng bảo hiểm thất nghiệp là 6.129 người, số người tìm kiếm được việc làm mới là 506 người….

Với phương châm 3 đúng “Đúng đối tượng, đúng chế độ và đúng thời hạn”, cơ quan Bảo hiểm xã hội phối hợp với Trung tâm dịch vụ việc làm đang thực hiện khá hiệu quả chính sách bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động.

Cả hai đơn vị thường xuyên tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền về các văn bản liên quan đến chính sách pháp luật về bảo hiểm thất nghiệp; đặc biệt, là tập trung tuyên truyền về quyền lợi, trách nhiệm của người lao động, người sử dụng lao động; các hành vi và chế tài xử phạt theo đúng quy định để nâng cao nhận thức của người sử dụng lao động và người lao động trong thực hiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp.

Bên cạnh đó, thực hiện tốt quy trình phối hợp giải quyết và chi trả chế độ bảo hiểm thất nghiệp giữa cơ quan bảo hiểm xã hội với các đơn vị có liên quan. Thường xuyên kết nối, làm tốt công tác rà soát, đẩy mạnh việc chia sẻ dữ liệu về bảo hiểm thất nghiệp phục vụ cho công tác thu hồi tiền bảo hiểm thất nghiệp hưởng sai quy định.

Tuy nhiên, cùng với sự nỗ lực và kết quả đã đạt được, việc thực hiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động vẫn còn nhiều khó khăn vướng mắc khi người lao động và người sử dụng lao động chưa nhận thức rõ về quyền và trách nhiệm của mình trong thực hiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp, nhất là tình trạng nhiều người lao động khi thất nghiệp chỉ quan tâm đến việc nhận được bao nhiêu tiền trợ cấp mà không quan tâm đến các chế độ khác cũng như quyền lợi và trách nhiệm của mình trong thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp. Không ít trường hợp, không biết hoặc biết nhưng cố tình vi phạm không thực hiện việc thông báo với Trung tâm Dịch vụ việc làm khi người lao động đã tìm được việc làm mới. Người lao động vừa hưởng trợ cấp thất nghiệp nhưng lại tham gia làm việc và đóng bảo hiểm xã hội ở các tỉnh khác, khi phát hiện thì người lao động đã hưởng trợ cấp thất nghiệp hết thời gian quy định.

Qua kết quả kiểm tra rà soát việc thực hiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động ở tỉnh Kon Tum từ năm 2009 đến nay có 227 người hưởng bảo hiểm thất nghiệp sai quy định với kinh phí phải thu hồi là 946.734.851 đồng, trong đó đã thu hồi 215 người nộp lại ngân sách 874.043.831 đồng, số lao động còn lại cơ quan bảo hiểm xã hội đã và đang phối hợp với các đơn vị có liên quan khẩn trương thu hồi về quỹ bảo hiểm xã hội theo quy định.

Hiện nay, việc tra cứu dữ liệu hưởng bảo hiểm thất nghiệp của người lao động trên cơ sở dữ liệu do Bảo hiểm xã hội Việt Nam cung cấp còn được thực hiện một cách thủ công, chưa có hệ thống phần mềm liên thông trong việc thực hiện nhập, khai thác cơ sở dữ liệu về bảo hiểm xã hội và bảo hiểm thất nghiệp nhất là người lao động vừa hưởng trợ cấp thất nghiệp và tham gia bảo hiểm xã hội ở các tỉnh khác.

Để chính sách bảo hiểm thất nghiệp phát huy hiệu quả hơn nữa, giảm thiểu và tiến đến không còn tình trạng người lao động hưởng chính sách bảo hiểm thất nghiệp không đúng theo quy định trong khi chưa có hệ thống phần mềm liên thông về quản lý, theo dõi quá trình tham gia bảo hiểm xã hội giữa cơ quan quản lý Nhà nước, đơn vị thực hiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp và ngành bảo hiểm xã hội rất cần sự chung tay góp sức từ nhiều phí, trong đó các cơ quan chức năng có liên quan trong quy trình tiếp nhận, thẩm định và chi trả trợ cấp thất nghiệp như Trung tâm Dịch vụ việc làm thuộc Sở Lao động Thương binh & Xã hội, hệ thống cơ quan Bảo hiểm xã hội từ Trung ương đến địa phương, Hệ thống Bưu điện từ tỉnh đến huyện cần đẩy mạnh các hoạt động thông tin, tuyên truyền bằng nhiều hình thức phong phú và phù hợp để nâng cao nhận thức của người lao động, người sử dụng lao động và các cơ quan, ban ngành trong thực hiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp với người lao động.

 Ngoài ra, phải nâng cao năng lực của cán bộ tiếp nhận và giải quyết hồ sơ hưởng chế độ bảo hiểm thất nghiệp, đặc biệt là kỹ năng tư vấn, giới thiệu việc làm, kỹ năng đào tạo nghề và các kỹ năng mềm đối với người lao động. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực bảo hiểm thất nghiệp; thực hiện giao dịch điện tử trong tham gia và giải quyết hưởng bảo hiểm thất nghiệp; chia sẻ dữ liệu thu-chi và giải quyết các chế độ bảo hiểm thất nghiệp … Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm tra, đôn đốc các doanh nghiệp thực hiện đăng ký, đóng bảo hiểm thất nghiệp đúng thời gian, tránh tình trạng nợ bảo hiểm thất nghiệp kéo dài./.

Nguyễn Mộng Lành