Năm 2024 ghi nhận dấu ấn đậm nét trong hoàn hiện chính sách pháp luật liên quan đến việc thực hiện các chính sách BHXH, BHYT. Quốc hội đã thông qua Luật BHXH số 41/2024/QH15; Luật số 51/2024/QH15 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BHYT; Luật số 44/2024/QH15 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược...

Trong quá trình xây dựng các văn bản Luật này, BHXH Việt Nam đã tích cực chủ động cung cấp các thông tin, số liệu thống kê, phân tích, đánh giá tác động về tình hình thực hiện chế độ, chính sách, những hạn chế, vướng mắc, bất cập trong thực tiễn, phục vụ thiết thực, hiệu quả cho quá trình tổng kết thi hành, làm cơ sở để xây dựng, sửa đổi các dự án luật. Bên cạnh đó, các ý kiến đề xuất sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật tiếp tục nhận được sự đồng thuận, đánh giá cao từ các cấp, các ngành (Luật Việc làm (sửa đổi), các Nghị định, Thông tư hướng dẫn Luật…).

Là cơ quan trực tiếp triển khai thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BHXH Việt Nam đã phản ứng chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả trước những vấn đề mới, khó khăn, phức tạp, nhạy cảm. Đồng thời chủ động, linh hoạt và kịp thời đưa ra các giải pháp chính sách, cũng như đánh giá hạn chế, vướng mắc, bất cập trong thực tiễn tổ chức thực hiện; cũng như xem xét kỹ lưỡng tác động của việc đề xuất sửa đổi, bổ sung chế độ, chính sách…

Trên cơ sở này, trong quá trình sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện Luật BHXH, Luật BHYT, hầu hết các ý kiến tham gia của BHXH Việt Nam đều được tiếp thu, hoàn thiện nhất là các ý kiến liên quan đến việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người tham gia và thụ hưởng chính sách. Cụ thể như với Luật BHXH số 41/2024/QH15 (ban hành ngày 29/6/2024) so với Luật BHXH 2014 đã có nhiều thay đổi hướng tới các mục tiêu lớn như mở rộng đối tượng tham gia; gia tăng quyền, lợi ích trong thụ hưởng chính sách để thu hút NLĐ tham gia BHXH; tăng cường chế tài xử lý hành vi chậm đóng, trốn đóng BHXH...

Luật số 51/2024/QH15 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BHYT (có hiệu lực từ ngày 1/1/2025) có nhiều điểm mới quan trọng giúp gia tăng quyền lợi và đơn giản hóa thủ tục, tạo thuận lợi hơn cho người tham gia BHYT như: một số trường hợp mắc các bệnh hiếm, hiểm nghèo, cần phẫu thuật hoặc sử dụng kỹ thuật cao... người bệnh không cần phải chuyển cấp theo quy định mà vẫn được hưởng 100% mức hưởng; mở rộng một số phạm vi quyền lợi cho người có thẻ BHYT trong đó có điều trị lác, tật khúc xạ của mắt cho người dưới 18 tuổi…

Có thể thấy, với những điểm “mở” cũng như quy định chặt chẽ hơn về trách nhiệm của các bên tham gia thực hiện, các chính sách BHXH, BHYT đã từng bước được hoàn thiện theo hướng phù hợp với tình hình phát triển kinh tế- xã hội của đất nước và mở rộng phạm vi bao phủ, quyền lợi của người tham gia và thụ hưởng. Chính sách BHYT đã bảo đảm cho người dân được tiếp cận các dịch vụ y tế và nâng cao chất lượng dịch vụ y tế, hướng đến cải thiện chất lượng sức khỏe người dân và cộng đồng; giảm bớt gánh nặng tài chính khi sử dụng các dịch vụ y tế, đặc biệt đối với người nghèo, cận nghèo, người dân sống ở vùng sâu vùng xa, vùng miền núi...

Với quan điểm thống nhất “đặt quyền lợi của người dân là ưu tiên hàng đầu”, BHXH Việt Nam cũng chủ động nhận diện và đề xuất cũng như triển khai thực hiện tốt các giải pháp đảm bảo an sinh xã hội cho người dân trong mọi hoàn cảnh. Minh chứng là ngay trong giai đoạn 2020-2024 trước bối cảnh khó khăn của đại dịch Covid-19, BHXH Việt Nam luôn nỗ lực, quyết tâm vượt khó thực hiện hiệu quả các chỉ tiêu, nhiệm vụ được giao; theo sát diễn biến thực tế, kịp thời triển khai các giải pháp linh hoạt nhằm hỗ trợ NLĐ, NSDLĐ khắc phục khó khăn, góp phần giúp DN phục hồi kinh doanh, sản xuất và ổn định đời sống của NLĐ, đồng thời bảo đảm tốt nhất quyền lợi cho người tham gia BHXH, BHYT, BHTN.

Với vai trò là cơ quan tổ chức, thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BH thất nghiệp, BHXH Việt Nam đã chủ động, tích cực đề xuất, tham gia phối hợp với Bộ LĐ-TB và XH, các Bộ, ngành liên quan kịp thời trình Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành các chính sách hỗ trợ NLĐ, NSDLĐ bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19. Một loạt các Nghị quyết có ý nghĩa lớn đã được ban hành trong giai đoạn này gồm: Nghị quyết số 42/NQ-CP ngày 9/4/2020 và Nghị quyết số 154/NQ-CP ngày 19/10/2020 của Chính phủ về các biện pháp hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch Covid-19; Nghị quyết số 68/NQ-CP của Chính phủ về một số chính sách hỗ trợ NLĐ và NSDLĐ gặp khó khăn do đại dịch Covid-19; Nghị quyết số 116/NQ-CP của Chính phủ về hỗ trợ NLĐ và NSDLĐ bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19 từ quỹ BHTN; Nghị quyết số 24/2022/UBTVQH15 về tiếp tục chi trả hỗ trợ đối với NLĐ theo Nghị quyết số 03/2021/UBTVQH15.

Triển khai các gói hỗ trợ này trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp đã tạo áp lực lớn về khối lượng công việc, tiến độ triển khai với ngành BHXH Việt Nam. Tuy nhiên, nhằm triển khai nhanh nhất, hiệu quả nhất các gói hỗ trợ đến tận tay NLĐ, NSDLĐ, ngay sau khi các Nghị quyết được ban hành, toàn Ngành BHXH Việt Nam đã chuẩn bị đầy đủ mọi nguồn lực để tổ chức hiệu quả các gói hỗ trợ đúng kế hoạch đề ra. Theo đó, BHXH Việt Nam đã tập trung huy động mọi nguồn lực sẵn có, phát huy lợi thế của hệ thống dữ liệu công nghệ thông tin và mã định danh của từng người tham gia, rút gọn tối đa các công đoạn, thủ tục và thời gian triển khai các gói hỗ trợ đến NLĐ và NSDLĐ. Đồng thời, chú trọng thông tin, tuyên truyền để NLĐ, NSDLĐ tiếp cận chính sách nhanh nhất, đầy đủ nhất; đặc biệt nêu cao vai trò, trách nhiệm nòng cốt của BHXH các địa phương để số tiền hỗ trợ từ quỹ BHXH, quỹ BHTN đến với NLĐ, NSDLĐ đúng - đủ - kịp thời - công khai - minh bạch theo đúng tinh thần các Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ đề ra. Bên cạnh đó, bám sát tình hình thực tiễn triển khai các gói hỗ trợ, kịp thời nắm bắt các khó khăn vướng mắc để phối hợp với các Bộ ngành liên quan có các giải pháp tháo gỡ kịp thời.

Kết quả, ngành BHXH Việt Nam đã tổ chức thực hiện có hiệu quả các gói hỗ trợ và giảm mức đóng từ quỹ BHXH, quỹ BHTN cho NLĐ và NSDLĐ bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19 với tổng chi phí trên 47,2 nghìn tỷ đồng, chiếm 45,2% trên tổng các gói hỗ trợ Covid-19 của Chính phủ (tổng cộng 104.500 tỷ đồng). Trong đó, 99,3% NLĐ nhận hỗ trợ qua tài khoản ngân hàng trong tổng số trên 13 triệu NLĐ được hưởng gói hỗ trợ bằng tiền mặt từ quỹ BHTN…

Với việc triển khai kịp thời và hiệu quả các gói hỗ trợ từ quỹ BHXH, quỹ BHTN cho NLĐ và NSDLĐ bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19, ngành BHXH Việt Nam đã thực hiện việc: chi trả 31.836 tỷ đồng trực tiếp bằng tiền từ nguồn quỹ BHTN cho trên 13,3 triệu lượt NLĐ; thực hiện điều chỉnh giảm mức đóng vào các quỹ hưu trí và tử tuất, bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp, BHTN và hỗ trợ đào tạo học nghề với tổng số tiền 15.428,2 tỷ đồng cho trên 739 nghìn lượt đơn vị sử dụng lao động. Đây là minh chứng cho thấy, sự chủ động, nỗ lực và quyết tâm của toàn ngành BHXH Việt Nam trong việc triển khai hiệu quả các gói hỗ trợ Covid-19 cho NLĐ và NSDLĐ của Chính phủ, không có độ trễ trong công tác tổ chức, thực hiện các gói hỗ trợ nêu trên...

Với nhiệm vụ chính trị quan trọng được giao là thực hiện các chính sách trụ cột của hệ thống an sinh xã hội là BHXH, BHYT, đến nay ngành BHXH Việt Nam vẫn đang tích cực, chủ động tổng kết từ thực tiễn, chia sẻ thông tin góp phần hoàn thiện chính sách, pháp luật về BHXH, BHTN, BHYT phù hợp với thực tiễn, tạo thuận lợi cho NLĐ và Nhân dân tham gia, thụ hưởng đầy đủ các chế độ, chính sách...