Phóng viên: Chính sách BHXH tự nguyện đang được đánh giá là có sự phát triển vượt bậc, hai năm vừa qua số lượng người tham gia BHXH tự nguyện tăng mạnh, gấp mấy lần so với hơn 10 năm trước đó. Để có được kết quả tích cực này, xin ông cho biết vai trò của công tác truyền thông đối với công tác phát triển người tham gia BHXH tự nguyện như thế nào?

Ông Đào Việt Ánh: BHXH tự nguyện là chính sách an sinh xã hội mang tính nhân văn, tạo điều kiện cho người dân phi chính thức được tham gia vào lưới an sinh để khi hết tuổi lao động có cơ hội được hưởng lương hưu hàng tháng, được cấp thẻ BHYT miễn phí để đảm bảo cuộc sống và chăm sóc sức khỏe.

Năm 2017 - trước thời điểm có Nghị quyết số 28-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII về cải cách chính sách BHXH (Nghị quyết số 28), số người tham gia BHXH tự nguyện là hơn 200 nghìn người. Từ khi Nghị quyết số 28 được ban hành số người tham gia BHXH tự nguyện không ngừng tăng, kể cả trong tình hình kinh tế - xã hội bị ảnh hưởng toàn diện bởi dịch Covid-19. Cụ thể, năm 2018 - năm đầu tiên thực hiện Nghị quyết số 28- toàn quốc đạt trên 277.000 người tham gia, tăng hơn 52.900 người (23,6%) so với năm 2017. Năm 2019, con số này đã tăng lên gần 574.000 người, tăng 296.700 người (107,1%) so với năm 2018, chiếm 1,17% so với lực lượng lao động trong độ tuổi lao động. Và đến năm 2020, đã có trên 1,128 triệu người, tăng gấp 2 lần so với năm 2019, bằng cả 12 năm trước cộng lại, cao hơn 1,1% so với chỉ tiêu năm 2021 Nghị quyết số 28 đặt ra.

 Từ những kết quả tích cực trên có thể thấy, nhờ sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Đảng, Nhà nước cũng như sự vào cuộc chủ động, tích cực của cả hệ thống chính trị, cùng với sự nỗ lực cố gắng của đội ngũ công chức, viên chức, người lao động toàn ngành BHXH Việt Nam, trong đó công tác truyền thông chính sách BHXH giữ một vai trò rất quan trọng, đã góp phần đưa chính sách BHXH tự nguyện thực sự đi vào cuộc sống. 

Xác định công tác truyền thông là “chìa khoá” để thực hiện hiệu quả việc phát triển người tham gia BHXH, BHYT, thời gian qua, BHXH Việt Nam đã không ngừng đổi mới phương pháp, nội dung, hình thức truyền thông chính sách BHXH theo đúng tinh thần Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 23/5/2018 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về cải cách chính sách BHXH  và Nghị quyết số 96/NQ-BCS ngày 24/8/2017 của Ban Cán sự Đảng BHXH Việt Nam về “Đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác truyền thông BHXH, BHYT trong tình hình mới”.

Theo đó, bám sát mục tiêu đổi mới toàn diện công tác truyền thông BHXH, các hoạt động truyền thông của ngành BHXH Việt Nam được triển khai chuyên nghiệp bài bản, linh hoạt, phối hợp thường xuyên, chặt chẽ với các Bộ, ngành, tổ chức chính trị - xã hội, cơ quan thông tấn, báo chí để kịp thời triển khai đồng bộ nhiều giải pháp đẩy mạnh truyền thông trên phạm vi toàn quốc. Về nội dung truyền thông đã được đổi mới rõ nét khi chuyển từ nội dung tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về BHXH tự nguyện sang nội dung truyền thông ngắn gọn, xúc tích về quyền, lợi ích và giá trị nhân văn của chính sách với các thông điệp truyền thông gần gũi, dễ nhớ;…. Về hình thức, phương thức truyền thông đã vận dụng linh hoạt, đa dạng theo từng thời điểm, bối cảnh dịch như các hình thức truyền thông qua báo chí; truyền thông trực tuyến qua mạng xã hội; truyền thông trực tiếp qua các hội nghị tư vấn, các hoạt động truyền thông nhóm nhỏ,…

Có thể khẳng định, các hoạt động truyền thông chính sách BHXH của ngành BHXH Việt Nam những năm qua đã bám sát nội dung các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về BHXH tự nguyện. Qua đó, công tác truyền thông đã trở thành cầu nối để truyền tải, đưa các thông tin về chính sách BHXH tự nguyện đến với các tầng lớp nhân dân và người lao động; góp phần nâng cao nhận thức và sự chủ động của người dân, người lao động trong việc tham gia và thụ hưởng chính sách BHXH tự nguyện; giúp người dân, người lao động nhận thức đầy đủ ý nghĩa, lợi ích của việc tham gia BHXH tự nguyện đối với bản thân và gia đình, từ đó tự giác tham gia như một nhu cầu tất yếu để đảm bảo cuộc sống và chăm sóc sức khỏe khi về già.

Phóng viên: Để chính sách BHXH tự nguyện thực sự đi vào cuộc sống, ngành BHXH Việt Nam đã có những đột phá gì trong công tác truyền thông, thưa ông?  

Ông Đào Việt Ánh: Thực hiện Nghị quyết số 28 của Đảng và Quyết định số 1676/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, có thể khẳng định, trong giai đoạn này, ngành BHXH Việt Nam đã có những giải pháp đổi mới mang tính bước ngoặt trong công tác truyền thông, kịp thời đáp ứng yêu cầu thực tiễn, cụ thể như sau:

Thứ nhất, đổi mới về nội dung truyền thông. Căn cứ vào từng nội dung truyền thông cụ thể để chuyển từ nội dung tuyên truyền, phổ biến (trích dẫn các văn bản) sang nội dung truyền thông ngắn gọn, xúc tích (xây dựng các thông điệp truyền thông gần gũi, dễ nhớ); bên cạnh nội dung phổ biến kiến thức, chế độ BHXH, BHYT, đẩy mạnh truyền thông về ý nghĩa, vai trò, lợi ích, tính nhân văn của chế độ BHXH, BHYT, đặc biệt là chế độ BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình. Tăng cường truyền thông về các gương người tốt, việc tốt, sáng kiến hay, hữu ích trong thụ hưởng và thực hiện các chính sách BHXH, BHYT, BHTN.

Thứ hai, đổi mới về thời điểm truyền thông. Trong giai đoạn này, ngành BHXH Việt Nam tập trung đẩy mạnh truyền thông trước - trong - sau sự kiện/sự việc/chiến dịch truyền thông. Trước đây, chưa quan tâm đúng mức đến truyền thông trước sự kiện/sự việc để định hướng dư luận, cũng như truyền thông sau sự kiện/sự việc để thông tin về kết quả, ý nghĩa, sự lan tỏa của sự kiện/sự việc/chiến dịch truyền thông.

Thứ ba, đổi mới về hình thức, kênh truyền thông. Đặc biệt trong giai đoạn này, linh hoạt ứng biến trước tình hình khó khăn do dịch Covid-19 tác động tới mọi mặt của đời sống kinh tế - xã hội, tận dụng lợi thế của truyền thông trực tuyến, truyền thông hiện đại, ngành BHXH Việt Nam đã chủ động phối hợp với các cơ quan thông tấn, báo chí Trung ương và địa phương tăng cường công tác truyền thông qua kênh báo hình, báo nói và báo/tạp chí điện tử với số lượng, tần suất các tin, bài, phóng sự, chuyên mục tuyên truyền về BHXH, BHYT, BHTN ngày một tăng; đẩy mạnh việc sản xuất, đăng tải, phát sóng các thể loại báo chí hiện đại về BHXH, BHYT, BHTN như: Tọa đàm trực tuyến, bài Infographic, bài Megastory/Longform/Emagazine,… góp phần tạo sức hút và lan tỏa các chính sách an sinh xã hội tới đông đảo độc giả, khán/ thính giả trên cả nước.

Song song đó, Ngành đã chủ động trong việc đẩy mạnh ứng dụng CNTT, tăng cường truyền thông trực tuyến phù hợp với tình hình dịch Covid-19 tại từng địa phương và xu thế truyền thông hiện đại. Theo đó, Ngành đã bắt đầu sản xuất và phát hành các Infographic, Motion graphics và Video lan truyền để truyền thông về quyền lợi, lợi ích khi tham gia BHXH, BHYT, lan tỏa các thông điệp về tính nhân văn của chính sách BHXH, BHYT. Đây được coi là một dấu ấn đổi mới nổi bật trong công tác sản xuất, phát hành sản phẩm truyền thông của Ngành, đáp ứng yêu cầu đổi mới công tác truyền thông theo tinh thần Nghị quyết số 28, cũng như xu thế truyền thông mới trong thời đại số. Đặc biệt, thời gian này, việc triển khai hình thức truyền thông trên mạng xã hội với các chương trình livestream tuyên truyền BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình của Ngành được phát huy tối đa và hiệu quả trong bối cảnh dịch Covid-19 tác động phức tạp trên toàn quốc, các hoạt động truyền thông trực tiếp phải hạn chế, giảm thiểu.

Đáng chú ý, năm 2020, trong bối cảnh công tác phát triển người tham gia của Ngành còn gặp nhiều khó khăn bởi dịch Covid-19, việc ngành BHXH Việt Nam lần đầu tiên tổ chức thành công 02 Lễ ra quân toàn quốc tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình đã cho thấy hiệu quả tích cực trong việc linh hoạt các giải pháp truyền thông phát triển người tham gia của Ngành. Kết quả, sau các buổi lễ ra quân, bên cạnh số lượng người tham gia BHXH, BHYT phát triển được tăng kỷ lục, thì với việc Lễ ra quân được tổ chức đồng bộ trên phạm vi toàn quốc, có sự tham dự của Lãnh đạo UBND các tỉnh, thành phố; các đoàn diễu hành qua các tuyến phố, nơi đông người với các thông điệp truyền thông nêu bật được giá trị nhân văn của chính sách BHXH, BHYT đã tạo được dấu ấn vô cùng quan trọng, giúp người dân ngày càng hiểu sâu sắc hơn giá trị, lợi ích của BHXH, BHYT yên tâm, tin tưởng tham gia; góp phần củng cố, nâng cao niềm tin của Nhân dân vào chính sách BHXH, BHYT; đồng thời cũng đã củng cố, xây dựng được hình ảnh ngành BHXH Việt Nam hiện đại, chuyên nghiệp, vì sự hài lòng của Nhân dân.

Phóng viên: Xin ông chia sẻ cụ thể hơn về những kết quả đạt được trong công tác truyền thông thời gian qua?

Ông Đào Việt Ánh: Có thể nói, thời gian qua, để thực hiện tốt chính sách BHXH, BHYT, BHTN, đặc biệt là chính sách BHXH tự nguyện, ngành BHXH Việt Nam luôn bám sát mục tiêu đổi mới toàn diện công tác truyền thông BHXH trên nguyên tắc truyền thông phải đảm bảo đúng và trúng nhóm người tiềm năng. Đồng thời, các hoạt động truyền thông của ngành BHXH Việt Nam luôn được quan tâm triển khai theo hướng chuyên nghiệp bài bản, linh hoạt, thân thiện, cụ thể như sau:

Thứ nhất, công tác phối hợp truyền thông chính sách BHXH, BHYT, BHTN với các cơ quan thông tấn, báo chí đã có nhiều đổi mới, ngày càng đi vào chiều sâu và đạt được những kết quả tốt. Số lượng tin, bài, phóng sự, chương trình… được đăng tải/phát sóng về lĩnh vực BHXH, BHYT, BHTN tăng đều qua các năm (năm 2020 là 16.000; từ đầu năm 2021 đến nay là hơn 20.500). Trong đó có rất nhiều tin, bài, phóng sự, chương trình… phản ánh, làm rõ về lợi ích, tính ưu việt của chính sách BHXH tự nguyện giúp người dân, người lao động tự do hiểu và tích cực tham gia; nhiều phóng sự, bài viết được thể hiện sinh động qua các dạng bài báo chí hiện đại (Megastory/Emagazine, Infographic,…) đã giúp các sản phẩm truyền thông về BHXH, BHYT, BHTN trở nên hấp dẫn, thân thiện và dễ tiếp cận tới độc giả. Bên cạnh đó, các địa phương cũng đẩy mạnh truyền thông về chính sách BHXH tự nguyện qua hệ thống loa truyền thanh cơ sở, các cơ quan truyền thông, báo chí địa phương, trang tin điện tử của đơn vị.

Thứ hai, công tác phối hợp với các Bộ, ngành, tổ chức chính trị - xã hội cũng ngày được mở rộng, phát huy hiệu quả quan trọng trong phát triển người tham gia BHXH tự nguyện. Năm 2020, qua công tác phối hợp này đã có khoảng 120 hội nghị, hội thảo, toạ đàm, tư vấn, đối thoại… truyền thông chính sách, pháp luật về BHXH, BHYT được tổ chức, thu hút khoảng 24.000 lượt người tham dự. Trong đó, nhóm người truyền thông được hướng đến là nông dân, ngư dân, diêm dân, người lao động trong các làng nghề, xã viên hợp tác xã…

Tại địa phương, BHXH các tỉnh, thành phố đã phối hợp với các sở ban, ngành và các đơn vị liên quan tổ chức các hội nghị truyền thông về BHXH tự nguyện theo nhóm nhỏ đến các cụm dân cư, hộ gia đình tùy tình hình dịch Covid-19; các lễ ra quân tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình. Trong năm 2020, toàn quốc đã tổ chức được trên 26.000 hội nghị truyền thông về BHXH, BHYT, BHTN thu hút khoảng 1,4 triệu tham gia. Sang năm 2021, hình thức này tiếp tục được tăng cường trong tình hình dịch Covid-19 diễn biến phức tạp hơn, từ đầu năm đến nay BHXH các tỉnh tiếp tục phối hợp với các sở, ban, ngành, UBND các cấp, các đơn vị liên quan tổ chức khoảng: 16.000 hội nghị truyền thông, tư vấn, đối thoại,... với khoảng 693.000 lượt người tham dự; 32.900 cuộc truyền thông nhóm nhỏ, với khoảng 250.900 lượt người tham dự (đây là một trong những hình thức truyền thông trực tiếp được đánh giá là mang lại hiệu quả cao, phù hợp với tình hình phòng chống dịch Covid-19).

Thứ ba, đẩy mạnh ứng dụng CNTT, tăng cường truyền thông trực tuyến phù hợp với tình hình dịch Covid-19 tại từng địa phương và xu thế truyền thông hiện đại. Theo đó, hình thức truyền thông trên mạng xã hội được chú trọng thực hiện với việc sản xuất, phát hành các sản phẩm truyền thông online (các sản phẩm báo chí hiện đại; các chương trình livestream tuyên truyền BHXH tự nguyện; các viral clip, motion graphic,...). Đến nay, tổng số kênh truyền thông mạng xã hội Fanpage Facebook, Zalo OA, Youtube của BHXH các tỉnh, thành phố và của cá nhân trong toàn Ngành là 6.780 trang. BHXH các địa phương đã thực hiện 260 chương trình livestream tuyên truyền chính sách BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình trên Fanpage Facebook của tỉnh; đồng thời đã có trên 128.000 sản phẩm truyền thông (tin, bài, video, phóng sự,...) được đăng tải, chia sẻ trên trang Fanpage Facebook, Zalo OA, Youtube của BHXH các tỉnh và mạng xã hội của CCVC, NLĐ, (trong đó có trên 12.000 sản phẩm truyền thông được đăng tải chia sẻ trên trang Fanpage Facebook, Zalo OA, Youtube của đơn vị; trên 116.000 sản phẩm truyền thông được đăng tải, chia sẻ trên trang Facebook, Zalo, Youtube  cá nhân CCVC). Đặc biệt, BHXH các địa phương đã đôn đốc, chỉ đạo cán bộ BHXH, nhân viên đại lý thu tích cực áp dụng hình thức tư vấn, đối thoại qua mạng xã hội (Facebook, Zalo,…), điện thoại, gặp gỡ truyền thông, vận động đến từng người dân, người lao động có nhu cầu tham gia BHXH tự nguyện được kịp thời, thuận tiện.

Nhờ những kết quả tích cực nếu trên, trong 10 tháng đầu năm 2021, tuy công tác phát triển người tham gia BHXH, BHYT của Ngành gặp nhiều khó khăn do tác động của dịch Covid-19 nhưng tính đến ngày 21/10, toàn quốc đã có 1,206 triệu người tham gia BHXH tự nguyện, đạt 69% kế hoạch được giao, tăng 19.000 người so với tháng 8/2021, tăng 77.800 người so với cuối năm 2020 và tăng 361.000 người so với cùng kỳ năm trước. Những con số này tiếp tục khẳng định rõ nét vai trò “then chốt” của công tác truyền thông chính sách BHXH trong việc phát triển hiệu quả người tham gia BHXH tự nguyện thời gian qua.

Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn ông!